ΜΑΜΑ

Θα ήθελα να δώσω μια άλλη έκταση σε αυτό που ηχεί σήμερα ως «μαμά», «μητέρα», «μάνα». Αφουγκραζόμενη τους ήχους ενός κόσμου και μιας κοινωνίας σε ένα στάδιο δραματικών εξελίξεων όσων αφορά τη δομή, τις αξίες, τις επιθυμίες της οικογένειας, αλλά και της ίδιας της κοινωνίας, όπου εντάσσεται, διακρίνω μια απομάκρυνση του περιτυλίγματος, ακόμα και σε αυτή τη σημαντική έννοια, που συνοδεύει τη ζωή μας από την αρχή έως και το τέλος της. Η «μητέρα» που γιορτάζουμε την πρώτη Κυριακή του Μάη, σήμερα μοιάζει περισσότερο με «μαμά». Με τη γυναίκα που δεν απαιτεί την αυστηρότητα, τον απόλυτο σεβασμό και την τυπικότητα τόσο στη σχέση της με τα παιδιά της όσο και στην ίδια της την προσφώνηση. Περισσότερο από κάθε άλλη εποχή είναι η γιορτή για την ίδια τη γυναίκα - μαμά και λιγότερο γι’ αυτούς που τη γιορτάζουν. Η τιμή, η εξύψωση, η πλοκή εγκωμίων και χαρισμάτων έρχονται να δώσουν μέρος της κυρίαρχης θέσης τους στην προσωπική επιθυμία της μάνας να αποτελέσει την ώθηση, τη βάση, την απόλυτη ταύτιση της ελεύθερης σκέψης για τα παιδιά της. Συνειδητοποιεί, ίσως αργά αλλά σταθερά, ότι η κοινωνία έχει εγκαταλειφθεί σε ένα χορό χειραγώγησης και φραγμών και η μόνη που μπορεί να ξεμπλοκάρει ένα τέτοιο σύστημα είναι η ίδια. Ξεκινώντας από την προσπάθεια δημιουργίας ανθρώπων που θα καταφέρουν να σπάσουν τα κατεστημένα όρια.

Ίσως να ακούγεται ανατρεπτικό αλλά μια χλιαρή, απλά χαρούμενη, σαφώς και εμπορική, τυπική γιορτή δε μπορεί πια να καλύψει αυτό που γεννιέται και θεριεύει μέσα στην ψυχή κάθε νέας γυναίκας που επιλέγει να γίνει μάνα! Η πρώτη ανατροπή στην έννοια «μάνα» είναι η επιλογή. Η γυναίκα με τη θέληση και την προσωπική της βούληση επιλέγει πια να παίξει το σημαντικό αυτό ρόλο που της ανάθεσε η φύση. Κάνοντας αυτή τη μέγιστη πρώτη επιλογή αρχίζει να συνειδητοποιεί τη θέση της στη ζωή του παιδιού της. Αρχίζει να παίρνει στα χέρια της το ρόλο που της άρπαξαν οι περισσότεροι θεσμοί αφήνοντάς την να παίζει ρόλο υποστηρικτικό, συνοδευτικό και στην καλύτερη περίπτωση συμβουλευτικό. Σήμερα η μάνα αντιλαμβάνεται τη ζωή σα δώρο που πρέπει να χαριστεί όσο πιο απαλλαγμένο γίνεται από όρια, τυπικά, πρέπει, ξεπερασμένους ηθικούς νόμους και κοινωνικά κλισέ. Παίρνει δυναμικά στα χέρια της την ψυχή του παιδιού της, τη σκέψη του, την αποφασιστικότητα, τη δημιουργικότητα, τη χαρά του να ονειρεύεται, να ταξιδεύει, να απομονώνεται, να αντιδρά και να καθησυχάζει, να συμπεριφέρεται έτσι όπως εκείνο επιλέγει από τα πρώτα χρόνια της ζωής του χωρίς να πρέπει να είναι ένα μέρος της κατηγοριοποίησης της συμπεριφοράς, της κίνησης, του λόγου, ακόμα και αυτών των συναισθημάτων.

Η «μαμά» του σήμερα θέλει να το βροντοφωνάξει ότι είναι μαμά και έτσι θέλει να λέγεται ακόμα και ανάμεσα στις πιο σοβαρές ομιλίες που αφιερώνονται σε εκείνη. Θέλει να αρπάξει ανάμεσα από τα σοβαροφανή, τυπικά και άχαρα λόγια το ρόλο της γυναίκας που αγαπά, που επιθυμεί, που ονειρεύεται, που αγκαλιάζει, που χαϊδεύει, που συμβουλεύει, που παρηγορεί το παιδί της, επειδή το θέλει η ίδια, επειδή η ίδια το νιώθει μέσα της σαν προέκταση των δικών της συναισθημάτων προς στο παιδί και όχι γιατί πρέπει να τα πραγματώνει επειδή τα έχει ανάγκη το ίδιο το παιδί με σκοπό τη συναισθηματική του κάλυψη και την ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας. Σήμερα η μάνα συνειδητοποιεί ότι ο ρόλος και η προσφορά της περνάνε πρώτα μέσα από την ίδια για να μπορέσουν να έχουν θετικές συνέπειες στο παιδί της. Σήμερα η μαμά παύει να ζει για το παιδί της αλλά μαζί με το παιδί της. Επιλέγει να πορεύεται πλάι του, πιασμένοι χέρι – χέρι, όχι επειδή κάποιοι θέλουν να πιστεύουν ότι διεκδικεί το ρόλο του φίλου, αλλά γιατί θέλει να κοιτά το παιδί της στα μάτια, θέλει τη χαρά, τον πόνο, την αμφιβολία, την αγωνία, το γέλιο, τη γαλήνη, την τρυφερότητα να τα μοιραστεί μαζί του και όχι να του τα προσφέρει σαν κάτι που φεύγει από εκείνη και δίνεται στο παιδί. Αλλά σα κάτι που είναι δικό της και το μοιράζεται μαζί του και βιώνουν ταυτόχρονα, την χαρά των ανθρώπινων σχέσεων, της επικοινωνίας, της ανταλλαγής συναισθημάτων.

Πρέπει να πάψουμε πια να βλέπουμε τη μάνα σαν ένα πλάσμα που προσφέρει, ακόμα και την ίδια της τη ζωή, χωρίς ουσιαστικά να τονίζουμε το ρόλο της θέλησης, της απόφασης, της επιλογής της, και εν τέλει της ίδιας συμμετοχής της με όλο της το είναι, την ψυχή, το μυαλό και το κορμί της. Είναι υποβαθμιστικό πια να απεικονίζεται στην πορεία εξέλιξης του κάθε παιδιού, αλλά κυρίως του κοριτσιού, το πρότυπο της μητέρας – προσφοράς. Η μάνα, ως έννοια αλλά και ως πραγματικότητα, πρέπει να διεκδικήσει και να αποκτήσει την υπόστασή της πρώτα σαν ελεύθερη γυναίκα που θα εμφυσήσει στα παιδιά της αξίες και έννοιες ζωής που η ίδια επέλεξε να δημιουργήσει και να πιστέψει στη δική της ζωή. Δίνοντάς τους όμως παράλληλα τη δύναμη ακόμα και να τις ανατρέψουν δημιουργώντας νέα, μοναδική, δική τους πορεία ζωής. Πρέπει το κάθε κορίτσι που μεγαλώνει να πιστέψει πρώτα ότι πρέπει να γίνει μια ελεύθερη γυναίκα για να μπορέσει να γίνει μια ελεύθερη μαμά.

Αυτή η γιορτή αλλά και κάθε άλλη μέρα από τη ζωή μιας γυναίκας – μαμάς ας είναι μια ευχή και μια ελπίδα ό,τι προσφέρει στη ζωή του παιδιού της να είναι δική της επιλογή και απόφαση παρακάμπτοντας τις προσδοκίες της κοινωνίας, που περιορίζουν ασφυκτικά το ρόλο της. Ακόμα και αν τελικά οι επιλογές της συγκλίνουν με τις προσδοκίες της κοινωνίας και των θεσμών αυτό θα πρέπει να γίνεται μέσα από το δικό της δρόμο που τον χαράζει όπως η ίδια επιθυμεί!

Ας είναι οι μαμάδες όλου του κόσμου τα πρότυπα δημιουργίας μιας νέας κοινωνίας ανθρώπων ελεύθερων, δημιουργικών που θα στηρίζονται στην επιλογή και τη βούληση παρακάμπτοντάς τους δρόμους της προσδοκίας, των πρέπει και της κατευθυνόμενης αγωγής.